Khi tình cờ nghiên cứu về IA qua cuốn sách “how to make sense of any mess”, mình biết đến cụm từ sense making & wow, một topic cực kì tuyệt vời.

Topic này giúp bạn hiểu cái hiểu >> tác động lên mọi thứ trong cuộc sống. Cùng tìm hiểu chung với mình nhé!

Sense-making là quá trình hiểu và diễn giải thông tin để đưa ra những quyết định hoặc hành động ý nghĩa. Nó liên quan đến việc biến dữ liệu thô thành hiểu biết sâu sắc và cuối cùng là trí tuệ.

Mình sẽ dựa trên concept data to wisdom để tìm hiểu về chủ đề này.

Dựa trên Data to Wisdom ở trên mình sẽ lấy một ví dụ thực tế.

Ví dụ 1: Một hôm, cậu bé 3 tuổi nghe thấy một tiếng kêu é é từ một cái ấm nước sôi bằng inox. Câu bé tò mò nên lại sờ vào ấm nước ấy, vì nó đang rất nóng nên làm bỏng tay cậu bé, khiến cho nó la lên và khóc. Từ đó về sau nó không dám sờ vào ấm nước nữa, thậm chí ấm nước có sôi hay không.

Vậy hãy thử mapping lên các component trên nhé:

Qua ví dụ này có thể thấy đây là cách chúng ta học và rút kinh nghiệm cho việc gì đó.

Ví dụ 2: Một hôm bạn vào một quán ăn và xem menu để order món ăn. Đây là tấm menu bạn cầm trên tay.

Qua ví dụ này bạn thấy việc trình diễn các information giúp hình thành cái hiểu cho user và tác động đến quyết định của họ như thế nào.

Thử hình dung nếu sense making là một phương trình toán học thì nó trông ra sao nhé:

Note:

Như có nói ở trên, từ information đến wisdom đến chịu tác động chủ quan hay cụ thể hơn thì nó là perception. Perception (nhận thức): giúp con người chọn lọc và gán ý nghĩa cho dữ liệu thô. Nên không phải tất cả dữ liệu đều được tiếp nhận và hiểu giống nhau, nó đóng vai trò như cái phễu & lăng kính; perception phụ thuộc vào bối cảnh, kỳ vọng, niềm tin, kinh nghiệm, định kiến & cảm xúc thời điểm đó. Ví dụ cho sự tác động này “Người buồn cảnh có vui đâu bao giờ”, “Người này gọi đó là thất bại, nhưng tôi lại thấy nó là những bài học đáng giá”…

Liên hệ một chút đến tam quan:

Nếu bạn muốn tìm hiểu thêm về tam quan, mình có mention đến trong bài này .

Thật sự topic này đối với mình nó rất trừu tượng, mình thấy việc biết, hiểu nó có thể áp dụng để lên rất nhiều thứ & nhiều tình huống trong cuộc sống. Ví dụ sau đây là vài cái mình thấy được sự tác động của nó.

Giờ bộ não không đơn giản chỉ là cái kho chứa đựng các kiến thức, nó là một mạng lưới chằn chịt như neuron z đó (nghĩ thấy thú vị thiệt, hình thái nó rất giống với cách chính đó hoạt động), mọi thứ bạn học, bạn biết đều có tính liên kết với nhau, học một cái gì đó đồng nghĩa việc thêm & enhance tất cả những gì đã biết

Ví dụ: bạn hiểu thế nào về câu nói “người nói đạo lý thường sống như l*@/₫:!”

Nghe qua là thấy câu này tiêu cực rồi. Mà mình thắc mắc sao thấy người biết đạo lý rõ ràng là tích cực như vế sau thì lại là một chiều hướng không tốt. Hãy thử nhìn nhận với vài góc nhìn sau: