Liệt kê ra các
mục tiêu của việc hỏi ở đây là gì,
hình dung
các thứ mình cần biết, và “dịch” nó thành các câu hỏi, rồi sắp xếp &
ưu tiên
chúng. (Method Tree Structure Questioning: giống mindmap vậy, nó giúp bạn phân tách chủ đề và phát triển sâu chuỗi câu hỏi cho từng topic.
Kỹ thuật này giúp mình vừa bám sát mục tiêu vừa khai thác sâu khi cần).
2.
Fine tune:
tinh chỉnh câu hỏi, nắm các do & don’t trong việc hình thành câu hỏi. Và thử nghĩ xem liệu có “một phiên bản” tốt hơn của câu hỏi đó hay không.
3.
Dàn ý:
cũng như lúc mình học văn thôi, mình có mở bài, thân bài, kết bài. Dàn ý này sẽ dẫn dắt lối suy nghĩ để có một cái nhìn đủ rộng & sâu, từ đó rút ra được một kết luận.
1.
Mở đầu (Exploration): khám phá vấn đề rộng, về bối cảnh, về background.
2.
Đào sâu (Digging Deeper): làm rõ chi tiết hoặc khám phá ý nghĩa sâu xa.
3.
Định hướng (Guidance): hướng câu trả lời tới giải pháp hoặc kết luận.
4.
Tình huống & câu hỏi đối ứng:
trong quá trình trao đổi, chắc chắn sẽ có những trường hợp khác nhau xảy ra khiến ta không thu được thông tin mong muốn, ví dụ: đối phương không rõ hoặc không có đủ thông tin để trả lời, hoặc họ không muốn trả lời, cố tình né tránh,… Vậy sự chuẩn bị trước các kịch bản hỏi (plan B) sẽ giúp tăng tính linh hoạt trong cuộc hội thoại.
Câu hỏi mơ hồ, chung chung
(không lấy được thông tin cụ thể).
Hỏi sai thời điểm
(họ đang bận hay cảm xúc không ổn định).
Tránh các câu hỏi dẫn dắt
(Leading Questions). Nếu bạn có chủ đích là khai thác thêm thông tin thì hãy tránh tối đa sử dụng dạng này. Vì khả năng cao đối phương muốn tránh xung đột hoặc muốn làm bạn hài lòng, họ sẽ đưa ra câu trả lời không giống như cái họ đang nghĩ, dẫn đến thông tin thu về thiếu chính xác, bị bóp méo. Ví dụ: bạn hỏi “Mẹ ơi, màn hình này đẹp không?”, mẹ: “đẹp”.
Bỏ qua câu hỏi follow-up
. Khiến bạn bỏ lỡ các thông tin giá trị để giúp hiểu rõ vấn đề hơn.
Liên tục đặt câu hỏi.
Cách hỏi này
kiểu như đang bị điều tra hay làm khó vậy, khiến cho họ cảm thấy áp lực và dễ bị khó chịu. Việc này rơi vào bản năng & việc rèn luyện hơn, làm sao vẫn giữ mạch hỏi tốt mà không làm đối phương khó chịu.