Làm việc với đồng nghiệp, ngoài việc hiểu role & responsibility của nhau, chúng ta còn phải nhắc tới một khía cạnh rất con người, đó là tính cách.
Tính cách được hình thành do gen di truyền, bản năng & môi trường sống.
Môi trường sống?
Tính chất công việc của họ, ví dụ: kế toán thì cần kĩ, designer thì sáng tạo, dev thì thích học thuật, chuyên sâu,…,
Tam quan của họ ra sao- thế giới quan, giá trị quan, nhân sinh quan
Tính cách còn có thể thay đổi tuỳ theo các giai đoạn trong cuộc đời (độc thân, có gia đình, khủng hoảng,…), rồi lại có khi theo từng thế hệ cũng có các nét đặc trưng riệng (ví dụ: gen Z vị kỷ, cá tính, gen Y cởi mở, độc lập, gen X kỉ luật…).
Giới khoa học cũng có cho ra vài nghiên cứu như DISC, MBTI để giúp phân loại các nhóm tính cách, rồi vui vui thì có cung hoàng đạo, mạng, nhân số học,…
TUY NHIÊN đây là những mẫu số chung, đều dựa trên xác suất thống kê, phần nào đó nó gán nhãn có thể sai & sẽ bị định kiến nếu ta tin vào nó hoàn toàn. Nên tất cả chỉ nên mang tính tham khảo, để hiểu tính của ai đó, không gì OK bằng việc làm việc cùng, quan sát & lắng nghe họ.
Nên thôi thì mình tự quan sát & tổng hợp theo cách riêng của mình. (đâu đó vẫn có những cái mình tham khảo ở các nghiên cứu như DISC, MBTI nhé).
Các loại tính cách đặc trưng
Hướng nội vs Hướng ngoại
Người hướng nội thường tập trung vào thế giới nội tâm, thích sự yên tĩnh và có xu hướng suy nghĩ sâu sắc trước khi hành động. Họ thường cảm thấy thoải mái khi ở một mình hoặc trong các nhóm nhỏ thân thiết, và dễ bị cạn năng lượng khi giao tiếp xã hội quá nhiều.
>> Tôn trọng không gian và thời gian của họ, đừng ép buộc họ tham gia vào các cuộc thảo luận đông người. Hãy tạo môi trường để họ có thể chia sẻ ý kiến một cách thoải mái, ví dụ qua chat hoặc cuộc họp nhỏ. Lắng nghe kỹ lưỡng và đừng ngắt lời, vì họ thường cần thời gian để diễn đạt suy nghĩ.
Ngược lại, người hướng ngoại lại lấy năng lượng từ việc tương tác với người khác, yêu thích môi trường sôi động và thường cởi mở, dễ dàng thể hiện cảm xúc. Họ thích khám phá thế giới bên ngoài, chủ động kết nối và thường xử lý vấn đề thông qua hành động thay vì suy tư lâu dài.
>> Tạo cơ hội để họ bày tỏ ý kiến và tham gia vào các hoạt động nhóm. Họ thường thích các cuộc thảo luận sôi nổi và phản hồi ngay lập tức, vì vậy hãy khuyến khích sự tương tác. Tuy nhiên, cũng cần hướng họ đến việc lắng nghe người khác và không chiếm quá nhiều thời gian trong các cuộc họp.
Mạnh dạn vs Thụ động
Người mạnh dạn thường chủ động, quyết đoán và không ngại thử thách. Họ dám đưa ra ý kiến, chịu trách nhiệm và nhanh chóng hành động để giải quyết vấn đề. (Đâu đó bạn sẽ thấy đa phần người hướng ngoại sẽ mạnh dạn hơn người hướng nội).
>> Mạnh dạn rất tốt trong việc dám bày tỏ ý kiến của họ, nhưng sẽ tệ đi nếu họ không biết lắng nghe, dẫn đến có đôi khi cứng nhắc, nên khi làm việc với nhóm này ta cần cho họ thấy được nhiều góc nhìn hơn, tốt hơn hết là thông qua câu hỏi thay vì bác bỏ ý kiến của họ. Nhóm này sẽ thích cuộc trò chuyện thẳng thắn, hợp lý như kiểu “người Hải Phòng không lòng vòng”.
Người thụ động thường né tránh xung đột, chờ chỉ đạo, và dễ chấp nhận tình huống hơn là thay đổi. Họ thường thiếu sự tự tin để thể hiện ý kiến hoặc đối mặt với rủi ro trong công việc.
>> Vì tính nhạy cảm nên nhóm này cần chúng ta động viên, tạo môi trường an toàn để họ chia sẻ, và hỗ trợ họ trong việc ra quyết định. Nhóm này rất dễ chấp nhận nên có khi sẽ thiếu chính kiến, nên phải make sure là khi nhóm này ra quyết định, họ đã trải qua đủ sự cân nhắc & đủ thông tin. Nhóm này cũng ưa chuộng phương án an toàn hơn vì xu hướng nét tránh xung đột, nên cũng nên khuyến khích sự sáng tạo trong họ.
Tham vọng vs An phận
Người tham vọng thường chủ động, cầu tiến và luôn hướng đến những mục tiêu lớn.
>> Họ phù hợp với các dự án thách thức và cần cơ hội phát triển, nhưng cũng dễ bị quá tải hoặc gây áp lực cho người khác, nên cần nhắc nhở về cân bằng và tinh thần hợp tác.
Ngược lại, người an phận thường ổn định, đáng tin cậy và ít tạo xung đột, nhưng lại thiếu chủ động và ngại thay đổi.
>> Họ cần được động viên thử thách bản thân và giao việc phù hợp để phát huy năng lực.
Cứng nhắc vs Linh hoạt
Người cứng nhắc thường tuân thủ quy tắc, kỷ luật và làm việc có hệ thống. Họ mạnh ở sự ổn định và nhất quán nhưng dễ thiếu sáng tạo và khó thích nghi với thay đổi.
>> Họ phù hợp với các nhiệm vụ cần sự chính xác và quy trình rõ ràng.
Ngược lại, người linh hoạt thích ứng nhanh, sáng tạo và dễ giải quyết vấn đề trong các tình huống mới, nhưng đôi khi thiếu kế hoạch cụ thể hoặc thiếu tập trung.
>> Họ phù hơp để đảm nhận những công việc đòi hỏi sự đổi mới hoặc ứng biến.
Tóm lại
Như bạn thấy đó, tính cách nào cũng có strength & weakness, đôi khi ta nên tận dụng điểm mạnh của họ & tìm cách cover các điểm yếu. Có thể từ việc set up team cho đến lựa chọn các framework để làm việc, thảo luận cùng nhau…
Lấy ví dụ: trong buổi brainstorming, có khi người mạnh dạn sẽ trình bày quá nhiều, còn người thụ động sẽ không dám bày tỏ >> có thể áp dụng Silent brainstorming (mọi người viết idea ra note thay vì nói).
Dù là tính cách nào đi nữa thì trong môi trường công việc luôn ưu ái những tính cách như: trung thực, rõ ràng, dám chịu trách nhiệm, dám trình bày, thân thiện & tinh thần đội nhóm,…
Anyway, hiểu độ đa dạng tính cách ở trên nhưng mình nghĩ đây là 3 việc chính cần làm khi hợp tác với mọi người:
📌 Thấu tình đạt lý
là key trong hợp tác làm việc.
📌 Tuỳ (Mục tiêu + Tình huống + Tính cách) mà lựa chọn phương án ứng xử.
✋ Gán nhãn ai đó dĩ nhiên là điều không nên, nhưng gọi tên được tính cách giúp bạn tìm phương hướng ứng xử tốt hơn.
Reference
Bài ở dưới hay lắm, mọi người có time đọc qua nhé, nó nói về các tính cách trong cuộc họp.
https://vietcetera.com/onboardy/ban-la-ai-trong-phong-hop-4-kieu-tinh-cach-pho-bien
Relevant Item