Từ “meta terms” không biết có ai dùng hok, mình chế chế ra thôi vì không tìm được từ nào hay hơn.

Meta mang nghĩa “vượt ra ngoài” hoặc “toàn diện hơn”. Terms là những một từ hoặc cụm từ dùng để gọi tên hoặc định nghĩa một hiện tượng, đối tượng hoặc khái niệm trong một lĩnh vực chuyên môn.

Meta terms có nghĩa là những “keywords” giúp mình nghiên cứu về 1 topic gì đó trở nên dễ dàng và có đường hướng hơn. Giống như thay vì biết cách đặt câu hỏi, thì “meta terms” là những từ mình có thể đính kèm nó với bất kì một lĩnh vực nào.

Sau đây là vài keyword để giúp mình tìm hiểu, thực hành cũng như reflect lại trong suốt quá trình tự học gì đó.

Thử gắn vào xem sao nhé:

Đấy, với một bộ {lĩnh vực} + {meta terms}, mình xem tìm hiểu được một khối thông tin trong lĩnh vực ấy.

Đi từ lý thuyết đến thực hành, phải đủ hiểu, đủ biết thì hành mới chuẩn.

Flow phổ biến cho mạch tìm hiểu:

Hiểu rõ nghĩa của cái tên đã giúp mình hiểu thêm được khá nhiều thứ đấy. Vì cái tên đó đã bao gồm được rất nhiều cái ý.

Ví dụ: “tương tác là gì”, “thiết kế là gì”, “thông tin là gì”.

“Tương tác” là quá trình có sự tác động giữa hai hoặc nhiều bên. Từ cái basic này, nhìn chuyên môn hơn chút chữ “interaction” trong Interaction design (trước đó là HCI - human computer interaction) là quá trình tác động qua lại giữa người và máy, quá trình này diễn ra khi con người tiếp nhận gì đó từ máy (vd: thấy cái gì) rồi tác động vô máy (vd: click chuột vào một folder) thì máy phản hồi lại (mở folder) >> đây là một tương tác.

Bất kì “term” nào trên xã hội loài người mà mình nghe được, chúng đều sinh ra với một lí do ban đầu gì đó, khi nghiên cứu về lịch sử, ta sẽ hiểu về bối cảnh & tại sao nó lại được sinh ra, nhiệm vụ cốt lõi của nó là gì.

Ví dụ: lúc mình nghiên cứu nó còn thấy được sự thú vị của việc “tên ngành” biến đổi như thế nào qua các thời kì, vì ngành phát triển và mang trong nó những scope & trách nhiệm khác nên tên cũng phải khác. Web design vs HCI vs Interaction design vs UI/UX design vs Product design,…

Vd: lịch sử tiền, lịch sử interaction design, lịch sử UX design…

Là những gì bất biến, là những “luật ngầm” chi phối cách hoạt động và ra quyết định trong lĩnh vực đó.

Ví dụ:

Là những triết lý, tinh thần, niềm tin cốt lõi cho lĩnh vực nào đó. Niềm tin này điều hướng cách chúng ta suy nghĩ và có bộ lọc quyết định.

Ví dụ cho vài design phisolophy

Là các yếu tố gốc rễ, bất biến, đóng vai trò như “nền móng” mà mọi nguyên lý, quy trình, pattern đều xây dựng trên đó. Ví dụ:

Đây là term mình thấy thích nhất, vì nó vạch ra được những điểm mù, có khi cũng mention đến cốt lõi vấn đề, nó cho một cái nhìn thực tế & phũ phãng hơn, sâu & bao quát hơn… anyway bạn thử search thử “UX harsh truth”, đảm bảo thú dị.

Sau khi bạn mày mò được những term trên kia (definition, principle,…) xong, nó sẽ cho bạn cái hiểu trước, qua các term này (process, framework …) sẽ cho bạn biết cách ứng dụng và luyện tập.

Mong bài này sẽ giúp ích được cho mọi người trong quá trình phát triển nghề, đặc biệt là với những ai tự học, mình tin những terms đó khi gắn với tên của bất kì topic nào đều là cần thiết để có thể am hiểu một cách sâu sắc.

Nếu các bạn có trên con đường học ui/ux thì mình nghĩ 1 nguồn duy nhất mà bạn đã đọc hết và theo đúng cấu trúc của nó thì đã lên trình rất nhiều rồi đó là https://www.nngroup.com/articles/ .

Ngay cả những người nhiều năm kinh nghiệm còn liên tục tiêu thụ và grow bản thân từ đây nữa mà, ngon lành lắm đó 🤓