Một hôm, nghĩ vẩn vơ về việc sắp tới nên làm gì tiếp cho con đường sự nghiệp, thì tình cờ pop up lên trong đầu việc ta make decision như chơi một ván cờ. Hm thấy cũng thú vị, nên bài này khám phá thêm xem có gì thú vị với phép ẩn dụ đó.

Trên bộ cờ, ta có nhiều con cờ, mỗi con cờ có function và cách hoạt động riêng, có những giới hạn riêng, tác động của nó cũng tùy theo tình thế ván cờ.

Giống như ngoài đời, ta có nhiều cách, nhưng khó cái là ta có nhận diện được nó hay không, tương tự từng “cách” cũng là từng con cờ. Giá trị của “cách” đó tuỳ theo tình thế ván cờ & những dự định của chúng ta.

Trên bàn cờ, việc ta chọn đi một bước với con cờ này = với việc mình chọn không đi những con cờ khác.

Trong cuộc sống cũng vậy, việc ta chọn hướng đi này đồng nghĩa với việc bỏ chọn những hướng đi khác, tuy nhiên liệu mình có nhận ra hay không. Cái này người ta hay gọi là opportunity cost.

Và nước đi đó khôn ngoan hay khờ dại tuỳ thuộc vào việc phán đoán, tiên liệu của chúng ta đồng thời còn phụ thuộc vào nước đi của đối phương có mở ra cơ hội hay thử thách mới cho ta hay không.

Việc mọi người hay nói người chơi cờ hay là tạo thế, là biết tính trước n bước, thì ngoài đời cũng thế, liệu ta có nhận diện được tình thế, liệu có biết cái nào là short term vs long term affect.

Trong ván cờ chắc không khó để bạn gặp phải những tình huống con tốt trở nên khó chịu hay có sức nguy hiểm cỡ nào khi vào đúng tình thế.

Trong cuộc sống cũng vậy, đôi khi các hành vi nhỏ, các minor things có thể tác động khá lớn mà đôi khi bạn cũng bất ngờ đấy.

Lấy ví dụ:

Case của bên Booking (app đặt phòng trực tuyến), họ thay đổi microcopy của nút từ “Book” sang “Check availability” đã khiến user đỡ thấy áp lực hơn khi click, vì nó giảm việc “lo rằng sẽ phải thanh toán ngay”. Kết quả sau khi A/B testing cho thấy tỉ lệ conversion tăng.

Nãy giờ viết trên kia có mention đến chữ “tình thế“ rất nhiều, ai chơi cờ cũng sẽ nắm rất rõ từ đó tác động thế nào đến mọi quyết định của từng nước đi.

Trong cuộc sống cũng thế, mặc dù có rất nhiều ví dụ, bài học thành công, nhiều framework, nhiều tactics. Nhưng nothing one size fit all, cụm từ “ it’s depends ” mô tả việc ta phải hiểu rõ tình huống, context khi ấy để có những kế sách đối ứng.

Mà để nhận diện được tình thế có dễ không? Không. Một người chơi cờ phải kinh qua nhiều ván mới biết tình thế đó là gì, hoặc họ phải tính trước được n thứ mới nhận ra nó.

Thế cờ không được tạo ra chỉ bởi một con cờ, nó là tổ hợp của cả những con cờ của mình & đối thủ trên bàn cờ.

Tương tự trong cuộc sống cũng vậy. Thử nghĩ xem một lần bạn đang trong một tình thế nào ấy, nó là tổ hợp của bạn, của đối phương, của môi trường, của thời điểm tình huống khi ấy.

Đâu đó làm mình liên tưởng đến Ikigai, nếu mình được nằm trong 4 vòng tròn đó, thì “thế” của mình đang rất mạnh, ta trở nên “dễ sống” hơn.