📌 Tại sao phải biến product của bạn thành 1 chàng trai/cô nàng “
tâm lý
”?
Vì digital product cơ bản là công nghệ thông tin, mà thông tin ảnh hưởng đến cách con người suy nghĩ và hành động, yếu tố này rất liên đới đến tâm lý. Và nó còn đặc biệt hữu ích khi bạn thiết kế cho consumer product, vì product thành công ngoài việc đảm bảo về utility, functionality mà còn phải khiến user khao khát, yêu thích nó.
Để nắm bắt tâm lý con người là điều không dễ dàng gì, vì con người phức tạp, chúng ta có background khác nhau, có motivation & những nỗi sợ khác nhau, cá tính khác nhau…, cách hiệu quả nhất vẫn là việc mình phải gặp user trực tiếp, quan sát, lắng nghe và cùng họ trải nghiệm, cảm thông cho những nỗi đau và động lực của họ.
Tuy nhiên không phải lúc nào mình cũng có time/effort để làm điều này, nên việc hiểu tâm lý chung chung của con người sẽ giúp ích phần nào >> cần hiểu biết về psychology
Nhưng mà mình đã tìm hiểu, mày mò, đọc các case study,… ôi giời ôi nó nhiều, nó đông như quân nguyên, có đến 100+ tâm lý khác nhau để bạn có thể ứng dụng, vậy làm sao để biết áp dụng được đây, chẳng nhẽ phải nhớ hết các tâm lý đó.
Type
Trước khi có tactic phù hợp để áp dụng nó cho công việc design, hãy điểm sơ vài dạng psychology mình cần quan tâm đến.
Cognitive:
cách mà con người tư duy, định nghĩa, hiểu & ghi nhớ thông tin. Có thể điểm sơ qua cách con người chú ý đến thông tin nào, cách họ hiểu, các thiên kiến, định kiến ảnh hưởng đến việc họ hiểu.
Behavior:
cách mà con người lựa chọn & đưa ra quyết định, các xu hướng thói quen được hình thành như thế nào.
Emotion & Attitude:
cách mà
cảm xúc, động lực, thái độ của tác động đến cách họ nghĩ họ làm, tại sao “người buồn cảnh có vui đâu bao giờ”.
How
Như mình có đề cập ở trên, mình có đến 100+ tâm lý để áp dụng cho ux. Nhưng làm sao để mình nhớ hết được? câu trả lời là bạn không cần, đây là cách mình áp dụng:
1. Nhận diện flow bạn đang làm là gì và suy nghĩ xem main action của user ở đây là gì, họ cần cảm thấy “tính từ” nào.
2. Bạn đem đi hỏi chatGPT (AI) xem trong flow này tôi đang muốn user cảm thấy vậy, hãy suggest cho tôi hướng tiếp cận.
3. Sau đó bạn sẽ có vài keyword mà AI tư vấn cho bạn, bạn đem nó đi search các case study để áp dụng.
Tất nhiên đây chỉ là short cut, để mình có được cái sense về tâm lý nhiều hơn, thì mình vẫn nên đọc sơ qua các khái niệm, bạn có thể tham khảo thêm ở
link này.
Ví dụ:
Khi user ở welcome screen, main task ở đây của user là cần hiểu về sản phẩm này làm về gì, mình cần nó “thu hút” & “dễ hiểu” ta có nghĩ đến hiệu ứng thẩm mỹ hay social proof.
Khi user ở flow chọn gói, họ đang cần lựa chọn & ra quyết định, ta cần giúp họ dễ ra quyết định hơn bằng việc set default một lựa chọn hay áp dụng hiệu ứng mỏ neo…
Tóm lại
Để gói gọn lại thì việc áp dụng các tâm lý này cho design, hãy trả lời mấy câu hỏi sau:
User đang làm gì với product & họ cần cảm thấy gì khi hoặc sau khi dùng product.
Product đang muốn gì ở user & tâm lý nào sẽ tác động đến cách user suy nghĩ & hành động.
Liệu tâm lý này có đúng với tệp user của mình, vì không phải các lý thuyết tâm lý lúc nào cũng hiệu quả, ví dụ: có thuyết càng ít lựa chọn thì con người càng dễ ra quyết định và làm giảm quá trình suy nghĩ, vậy tại sao cùng 1 loại product, phương Tây lại theo hướng tối giản mà phương Đông lại theo hướng show càng nhiều càng tốt, lí do là vì có sự tác động của văn hoá, cuộc sống phương Đông vốn nhộn nhịp xô bồ hơn, dân thì đông mà cảnh tượng “như cái chợ” thì nhiều, trái ngược với phương Tây, mọi thứ thường đã được quy hoạch, dân số thấp, đâu ra đó rõ ràng >> những yếu tố này đã tác động đến hành vi sử dụng của user, khiến “thuyết ít lựa chọn” đúng cho phương Tây nhưng lại không phù hợp cho phương Đông.
Reference
